بیم و امید
قرآن كريم عمل بر پايه اميد را افضل از عمل از روی بيم می‌داند
گروه انديشه و علم: بر اساس قرآن كريم، در نظر گرفتن تناسب افراد با ميزان بيم و اميد آن‌ها متغير است. در اين ميان بايد حال فردی انسان مد نظر قرار گيرد، اما عملی كه بر اساس اميد باشد افضل از عملی است كه از روی بيم انجام شود.
حجت‌الاسلام «جواد چاوشی»، رييس ستاد اقامه نماز اهواز، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه خوزستان، با بيان اين مطلب اظهار كرد: ميزان اميد دادن و بيم دادن در هر فردی متفاوت است. اميدواری بيشتر در برخی افراد باعث به حركت درآوردن آنان می‌شود و برخی ديگر با بيم بيشتر به حركت در خواهند آمد. قرآن كريم بيم و اميد دادن افراد را با در نظر گرفتن تناسب آن‌ها متغير می‌داند.
وی افزود: مهم‌ترين اثر اميدواری حفظ ارتباط با خداست. انسانی كه نااميد شد رابطه‌اش با خالق قطع می‌شود و همين قطع ارتباط منشا گناه خواهد شد.
چاوشی افزود: فرو رفتن در گناه، اصرار بر گناهان گذشته، جرات و جسارت يافتن بر ارتكاب گناهان جديد از آثار ديگر نااميدی است. انسان نااميد راه توبه را بسته می‌بيند و ديگر حاضر به جبران عملكرد گذشته خود نيست.
رييس ستاد اقامه نماز اهواز، درباره مفهوم و معنای «خوف و رجا» اظهار كرد: خوف يا بيم، احتمال بروز امری ناخوشايند برای انسان در آينده بر اساس نشانه‌های قطعی يا ظنّی است كه به طور طبيعی، دردمندی و نگرانی را به دنبال دارد.
به گفته چاوشی، عالمان اخلاق در يك تقسيم اوليهف خوف را به دو نوع پسنديده و ناپسند تقسيم كرده‌اند: خوف ناپسند همان بيمناكی از غير خداوند است و خوف پسنديده، بيم از عذاب الهی است و سرانجام بد و در واقع ترس از آثار و عواقب ناخوشايند اعمال و رفتار خويش است.
رييس ستاد اقامه نماز اهواز، افزود: معنای رجاء يا اميد عبارت است از احساس راحتی قلب در نتيجه انتظار تحقق امری كه محبوب و خوشايند است؛ البته در صورتی كه اكثر اسباب و موجبات آن امر محبوب، محقق باشد.
وی گفت: اگر بيم و اميد هر دو با هم نباشند انسان با داشتن فقط بيم، اميد خود را از دست می‌دهد. از سويی ديگر اگر بيم و ترسی وجود نداشته باشد انسان برای انجام تكاليف خود دچار رخوت و سردی می‌شود. لذا بيم و اميد در كنار هم انسان‌ساز خواهد بود.
چاوشی ادامه داد: نمی‌توان اميدی كه با عمل صالح همراه نباشد را اميد نام‌گذاری كرد. بلكه يك غرور و حماقتی است كه بدون داشتن اسباب و علل پيدايش امر محبوب، انسان انتظار داشته باشد به آن چيزی كه اميد بسته دست يابد. در اين راستا هر كس به درستی معنای اميد را درك كند عملش صالح خواهد شد.
وی تصريح كرد: در نظام اخلاقی اسلام، سعادتمندی به دنبال عمل صالح به دست می‌آيد. ولی بسيارند افرادی كه بدون تلاش و علم نيك مدّعی اميدواری به سرانجام نيكو هستند. امام علی(ع) در هشداری به اين گروه فرموده «اميد داری خدايت پاداش فروتنان دهد، در حالی كه تو نزد او از گردن فرازان به شمار آيی، و طمع بسته‌ای كه ثواب صدقه‌دهندگان يابی، در حالی كه در نعمت غلتانی و آن را از بيچاره و بيوه زن دريغ می‌داری! آدمی پاداش يابد بدانچه كرده است و در آيد بدانچه از پيش فرستاده است».
رييس ستاد اقامه نماز اهواز، ادامه داد: در قرآن و روايات آمده كه فرشتگان و انبيای الهی به طور دائم از خداوند برای مؤمنان درخواست گذشت و مغفرت می‌كنند و اين خود موجب اميدواری به رحمت الهی می‌شود. خدواند سبحان در آيه 5 سوره شوری می‌فرمايد: «وَ الْمَلائِكَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ»، «فرشتگان به سپاس پروردگارشان تسبيح می‌گويند و برای كسانی كه در زمين هستند آمرزش می طلبند. همچنين آيه «و لا تايئسو من روح الله» كه افراد نااميد را كافر خطاب می‌كند.
وی اظهار كرد: زياده‌روی در اميد به بخشايش خداوند موجب احساس ايمنی از مكر او می‌شود كه يكی از رذايل اخلاقی است. ايمن پنداشتن خويش از عذاب و مكر الهی با خوف از خداوند منافات دارد و احساس ايمنی از مكر الهی سرآغاز غلتيدن در عصيان خداوند است. بر همين اساس انبيا و اوليا هرگز خويش را ايمن نمی‌پنداشتند و همواره از عذاب خداوند بيمناك بودند.
رييس ستاد اقامه نماز اهواز، گفت: قرآن كريم در مذمت احساس ايمنی از مكر خداوند می‌فرمايد:«أَفَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلا یَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ»، «آيا از مكر خدا خود را ايمن دانستند؟ (با آن كه) جز مردم زيانكار (كسی) خود را از مكر خدا ايمن نمی‌داند».
لینک این مطلب در ایکنا :
هر گونه اقتباس از مطالب سایت با ذکر منبع بلا مانع است.